àsinu s.m.
0.1 asini, asino, asinu.
0.2 Lat. asinum (LEI s.v. asinus).
0.4 Cit. tutti i testi.
Att. anche in testi malt.
0.5

Polir.: àsinu salvaggiu 2.

0.8 AScobar: asinu.
Valla: asino.
0.8 BDel Bono: asinu.
Vinci: asinu.
Pasqualino: asinu.
Mortillaro: asinu.
Biundi: asinu.
Traina: asinu.
Macaluso Storaci: asinu.
VS: asinu.
0.8 CTLIO: àsino.
0.9 Fiorenza Tomarchio 22.11.2020.
ISSN 2975-111X
1 [Zool.] Asino.

[1] Dialagu1315c.- Iohanni Campulu, Libru de lu Dialagu de sanctu Gregoriu, TERZU LIBRU, pag. 81.18: Venendu a menzanocte, e dormendu lu episcupu, eccu lu demoniu [gri]dava vuchi in simillanza de leoni e balati de pecuri, gridate di asini e fischi de sirpenti, gridati de porchi e de racti.

[2] Dialagu1315c.- Iohanni Campulu, Libru de lu Dialagu de sanctu Gregoriu, TERZU LIBRU, pag. 119.1: Kista sua figla, andandu unu iornu a ccavallu supra unu asinu cu soy patre, suspirau.

[3] VitiiVirtutiXIVB - Libru di li vitii et di li virtuti, [131], pag. 179.25: Et di ço ricontirimu unu exemplu ki dichi Ysoppu in la fabula di lu asinu et di lu caçunellu.

[4] Wettinger/1993 (825) - 1481 Provvedimento viceregio su un’eredità, pag. 797.16: restituiriti a lo prefato reverendo episcopo tucta quilla summa di robba che li haviti priso per viguri di li dicti nostri provisioni sub data Leocata, xii Novembris eiusdem Indicionis et maxime la casa che era di lo dicto don Matheo, furmento, horgio, asino et altra robba per vui prisa...

[5] MeditacioniXVGQ - Meditacioni di la vita di Christu, [7], pag. 28.16: Et minaru cum ipsi unu boy, per vindirilu per farisi li spisi, et unu asinu, per purtari a ccavallu la Virgini Maria, perkì era gravida et non putia andari a pedi, ki la via era luntana...

[6] TransituXVDG - Libru di lu transitu et vita di misser sanctu Iheronimu, CAPITULO 33, pag. 92.23: Et andandu ad ipsi lu sanctu, quilli si chi gettaru a li pedi, pregandulu chi chi perdunassi lu furtu di l'asinu chi havianu raputu. .

[7] MuntiXVC - Munti della santissima oracioni, [7], pag. 23.24: Secundu alcuna opinione quilla gructichella illà duvi Cristu naxiu, intra lu boy et l'asinu, era intru di unu ortu fori di Bethelehem.

[8] EpistulaEustXVS - Epistula di misser sanctu Iheronimu ad Eustochiu, CAPITULO XIII, pag. 78.21: Et quillu lu quali infra lu so pugnu conchudia et continiva tuttu lu mundu, naxiu et vinni in tanta puvirtati chi, non havendu locu in diversoriu, fu conlocatu et postu nellu presepiu infra lu boy et lu asinu. .

1.1 [Specif., come bestia da soma e da lavoro].

[1] VitiiVirtutiXIVB - Libru di li vitii et di li virtuti, [119], pag. 161.13: Ancura lu humili obedissi generalmenti per tuttu là undi illu cridi plachiri a Deu in tutti cosi, comu fa lu asinu di lu molinaru ki cusì volunteri porta oriu comu granu, et chumbu comu auru, et lu granu di lu poviru comu di lu riccu.

[2] Bresc/2014 (393) - 1444 Inventario, pag. 1130.29: Item molinu unu fornutu cum asini chincu domestiki ad opu di lu mulinu v.

[3] MeditacioniXVGQ - Meditacioni di la vita di Christu, [44], pag. 161.24: Et ki si intendi la mola asinaria, zo [è] ki mina l'asinu a lu mulinu, si non la terrena accioni di kista vita?

[4] TransituXVDG - Libru di lu transitu et vita di misser sanctu Iheronimu, CAPITULO 33, pag. 91.30: Et sanctu Iheronimu comandau a li frati [[...]] chi a lu liuni chi fachissiru fari lu officiu chi fachia lu asinu, czoè portari lingna di lu boscu. Et fachendu li frati lu comandamentu di lu sanctu, lu liuni pacientimenti fachia lu officiu di lu asinu.

[5] TransituXVDG - Libru di lu transitu et vita di misser sanctu Iheronimu, CAPITULO 33, pag. 92.9: et gridandu terribilimenti, battendu la cuda fortimenti in terra, si misi dananti tutti quilli gamilli insembla cum l'asinu, et minauli a lu monasteriu.

1.2 [Con valenza neg., associato ai piaceri carnali].

[1] Dialagu1315c.- Iohanni Campulu, Libru de lu Dialagu de sanctu Gregoriu, TERZU LIBRU, pag. 119.4: lu asinu, supra lu quali stay a ccavallu, significa li desiderij carnali...

2 [Zool.] Locuz. Àsinu salvaggiu: asino selvatico, onagro.

[1] Gl F ScobarXVIL (1519) - Voc. bilingue, pag. 34a: asinu salvaiu onager.