VSM - Vocabolario del Siciliano Medievale
http://artesia.unict.it/vsm
maxilla s.f.
0.1 | mascilli, massili, massilio, massilla, massilli, maxilla, maxilli. | ||||||||||||
0.2 | Lat. maxillam (DELI2 s.v. mascella). | ||||||||||||
0.3 | EneasXIVF - Angilu di Capua, Istoria di Eneas, ms. A: 2. | ||||||||||||
0.4 | Cit. tutti i testi. | ||||||||||||
0.5 | Polir.: maxilla di sutta 1.1.1; maxilla suttana 1.1.1. | ||||||||||||
0.7 | 1 [Anat.] Mascella. 1.1 [Anat.] [Rif. a un animale (negli es., il cavallo)]. 1.1.1 [Anat.] Locuz. Maxilla di sutta, suttana: mascella inferiore; mandibola. 2 [Anat.] Estens. Guancia (anche rif. agli animali). | ||||||||||||
0.8 A | Scobar: maxilla. Valla: maxilla. | ||||||||||||
0.8 B | Del Bono: mascidda. Vinci: mascidda. Pasqualino: mascidda. Mortillaro: mascidda. Biundi: mascidda. Traina: mascidda. Macaluso Storaci: mascidda. VS: masceḍḍa, masciḍḍa, masciḍḍṛa. | ||||||||||||
0.8 C | TLIO: mascella. | ||||||||||||
0.9 |
Giuseppe Zappalà 19.06.2023. ISSN 2975-111X |
[1] Gl DeclarusXIVM - Angelo Senisio, Declarus, 164v, pag. 66.16: Mala le... maxilla, ganga, quia rotunda est...
[2] ThesaurusXVR - Thesaurus pauperum, 78, pag. 61.6: A mali di † massilio † e di umflato.
[3] Gl F ScobarXVIL (1519) - Voc. bilingue, pag. 173a: maxilla mala [[...]] maxilla.
[4] Gl f VallaXVIG (1500-1522) - Voc., pag. 120: maxilla, haec maxilla -lae et sunt quibus dentes suntus fixi, dictae per diminutionem a malis; malae autem illae partes quae etiam genae vocantur.
[1] MascalciaCrSpXIVP - Tratt. di mascalcia, ms. CrSp, volg. Ruffo, IV Di lu canuscimentu e di la billizza di lu cavallu, pag. 575.26: lu collu longu e beni inver la testa partutu; li mascilli suttili e sicchi; li crini pochi e plani; lu pectu grossu e ritundu...
[2] MascalciaR1XVF - Tratt. di mascalcia, ms. Ricc., volg. Ruffo e Ierocle, [II.25] <Regulae cognitionum omnium equorum xxv>-5: Lu cavallu, avendu li massilli grossi e lu collu curtu, non si affrena tostu.
[3] MascalciaR2XVF - Tratt. di mascalcia, ms. Ricc., volg. Ruffo, [XLIV] <lv> <A mali di bucca>-1: Aveni ancora ki intraveni una infirmitati unflati oy granduli longi comu amenduli di l'una parti et d'altra di li massilli, da intru ristringenti, ki appena parinu ki lu cavallu malamenti poti passiri.
[4] MascalciaMXVDC - Tratt. di mascalcia, ms. Marc., volg. Ruffo, [8] ·viij· Contra infirmità di vivuli.-1: appressu a lu collu et lu capu di lu cavallu di chascuna parti di li maxilli, li quali alcuna vouta crixinu per la reuma di lu capu di lu cavallu.
[1] MascalciaCrSpXIVP - Tratt. di mascalcia, ms. CrSp, volg. Ruffo, Di la maynera di li freni, pag. 574.25: comu si conveni, più tostu ki poi, cun salvamentu di illu iiii denti di la maxilla di ssuta li fa livari...
[2] MascalciaMXVDC - Tratt. di mascalcia, ms. Marc., volg. Ruffo, [V]-3: Aveg<n>a ki lu cavallu alcuna vouta naxi cun la maxilla suttana chui longa di killa di supra, et alcuna vouta naxi cun dui cudi...
[1] EneasXIVF - Angilu di Capua, Istoria di Eneas, ms. A, [DUODECIMU LIBRU], pag. 207.24: Latinu zo dichia, Turnu, sguardandu li lagrimi di Lavina, li quali scurrianu per li soy maxilli blanki et russi comu rosi di mayu et lischati comu avoliu...
[2] EneasXIVF - Angilu di Capua, Istoria di Eneas, ms. A, [DUODECIMU LIBRU], pag. 215.21: figla Lavina cum soy mani propi si squarchava li soy blundi capilli et li risplandenti maxilli tucti graffignava.
[3] Gl DeclarusXIVM - Angelo Senisio, Declarus, 119r, pag. 87.13: Gena ne... inferior pars oculorum, ubi barba pilos gignit, que vulgo dicitur maxilla.
[4] SposizioneXIVP - Sposizione del Vangelo della Passione secondo Matteo, XVII, 1, vol. 2, pag. 36.17: Vos autem fecistis illam speluncam latronum; 'sirrai assigiata et sirrai guastata', per Titu et Vespasianu: et rendi la caxuni: perkì ka firistivu la maxilla di Cristu cum la virga di lu fururi di la vostra impia signuria.
[5] MascalciaR1XVF - Tratt. di mascalcia, ms. Ricc., volg. Ruffo e Ierocle, [I.5] Di la chimoyra facti in li arteri .v.-2: Sia sangnatu di li vini di li massilli, di la fachi et di lu pectu et di li ganbi, et chivalu di omni.
[6] Gl F ScobarXVIL (1519) - Voc. bilingue, pag. 173a: maxilla gena.
[7] Gl f VallaXVIG (1500-1522) - Voc., pag. 120: maxilla, haec maxilla -lae [[...]] etiam genae vocantur ... labra genis.
[8] RegulaBenXVIB - Regula di santu Benedittu abbati, CAP. 7, pag. 70.20: complendu cum patientia lu divinu precettu in li iniurii e cosi ad issi contrarii: zoè, essendu battuti in una maxilla poryinu l'altra...