VSM - Vocabolario del Siciliano Medievale
http://artesia.unict.it/vsm
picchottu agg./s.m.
0.1 | pichoctu, pichotta, pichotti, pichottu; f pechotta, pechotti, pichocta, pichocti. | ||||||||||||||
0.2 | Da una radice onom. *pikk ‘piccolo’ (VSES s.v. picciottu). | ||||||||||||||
0.3 | InventarioPaternoXVIA - Inventario di A. PaternĂ²: 1. | ||||||||||||||
0.4 |
Cit. tutti i testi. Att. anche in testi malt. |
||||||||||||||
0.5 | Polir.: a modu di picchottu 2.1.1. | ||||||||||||||
0.6 N | Voce redatta in occasione della Giornata di studi per Mario Pagano (Catania, 17 novembre 2023). | ||||||||||||||
0.7 | 1 Di dimensioni ridotte; piccolo o più piccolo (rispetto a un termine di riferimento). 2 [Detto di una persona:] in età puerile (tra l’infanzia e l’adolescenza, con varia collocazione tra i due estremi). 2.1 Sost. Individuo in età puerile, fanciullo (anche con valore appositivo). 2.1.1 Locuz. A modu di picchottu: nel modo proprio o tipico dell’eta infantile; puerilmente. 3 [Detto di un animale:] di giovane età. | ||||||||||||||
0.8 A | Scobar: ø. Valla: ø. | ||||||||||||||
0.8 B | Del Bono: picciottu*. Vinci: picciottu. Pasqualino: picciottu. Mortillaro: picciottu*. Biundi: picciottu*. Traina: picciottu*. Macaluso Storaci: picciottu*. VS: picciottu*, picciuottu*, picciuttu*. | ||||||||||||||
0.8 C | TLIO: ø. | ||||||||||||||
0.9 |
Rossella Mosti 17.11.2023. Data ultima revisione: 05.12.2024. ISSN 2975-111X |
[1] InventarioPaternoXVIA - Inventario di A. Paternò, LVII, pag. 84.15: tri pignati di ramu, una di mitallu grandetta et l'altra pichotta... || In opp. a grandettu.
[2] F Basaldella/2024 (II, 1) - 1539 Inventario, pag. 194: item una spatecta vechia pechotta; [[...]] item dui coffi di ju(m)mari pechotti et uno ca(n)nistrello vechio; [[...]] item uno ca(n)nistrello pichotto cu(m) lo cuverchio vechio...
[1] RaxunamentuXVIR - Raxunamentu di l'abbati Moises, 2.2, pag. 80.16: Mi regordu chi, essendu iu pichottu e standu in li parti di Thebaida, li monachi si congregaru a lu beatu Antoni, chi allhura illà si trovava, per investigari et insemi conferiri di la perfectioni. || Cfr. Cassiano, Conlatio II. De discretione, II, p. 40: «Memini igitur quondam in annis adhuc pueritiae constitutus in partibus Thebaidos, ubi beatus Antonius morabatur, seniores ad eum perfectionis inquirendae gratia convenisse».
[2] RaxunamentuXVIR - Raxunamentu di l'abbati Moises, 11.2, pag. 90.12: Dissi l'abbati Serapiuni: 'Essendu iu pichottu e standu insembla cum l'abbati Theuni, havia per diabolica tentationi quista consuetudini, chi di poi chi a mezu yornu havia mangiatu cum lu vechu, ogni yornu ocultamenti, quillu non lu sapendu, mi amuchava in pettu unu pani di pisu di unzi sei, e quillu mi mangiava la sira. || Cfr. Cassiano, Conlatio II. De discretione, XI, p. 49: «Cum adhuc, inquit, essem puerulus et cum abbate Theone conmanerem...».
[1] F Basaldella/2024 (II, 8) - 1543 Testamento di Joanni Castillitta, pag. 206: Item voli et manda ch(e) si habia di comparar(i) [[...]] tanto pa(n)no di Mayorca virdi scuro p(er) dui soi figli, [[...]] et p(er) tucti li pichocti di casa et citella di casa...
[2] RaxunamentuXVIR - Raxunamentu di l'abbati Moises, 7.5, pag. 87.19: A lu quali cridendu, fu intantu seduttu chi subitu haviria in effettu misu lu so commandamentu, si lu pichottu, videnduli preparari et amulari lu cultellu chui di quillu ch'era solitu e chircari cosa di ataccarilu a lu sacrificiu, non havi<ssi>, comu indivinu di tal cosa, fuyutu da la chella. || Cfr. Cassiano, Conlatio II. De discretione, VII, p. 46: «nisi eum videns puer cultrum extra consuetudinem acuendo praeparare».
[3] RaxunamentuXVIR - Raxunamentu di l'abbati Moises, 14.3, pag. 98.19: Si leyi ch'havendu Diu elettu lu pichottu Samuel, non lu volsi di la sua divina parola per si stissu amaistrari, ma comportau ch'una e dui volti andassi a lu vechu Heli... || Cfr. Cassiano, Conlatio II. De discretione, XIIII, p. 58: «ita ut puerum Samuhelem iudicio praelectum suo nollet per semet ipsum divini conloquii disciplina dominus erudire...».
[4] RegulaBenXVIB - Regula di santu Benedittu abbati, CAP. 30, pag. 85.10: COMU SI DIVANU CORREGIRI LI PICHOTTI CHI SUNU DI MINURI ETATI. || Cfr. Regula Sancti Benedicti, XXX, p. 196: «De pueris minori aetate qualiter corripiantur».
[5] RegulaBenXVIB - Regula di santu Benedittu abbati, CAP. 31, pag. 86.20: Offerixa a li frati l'ordinata portioni, senza tempu alcunu e dimura, azò chi non si scandalizanu, regordandusi di lu parlari di Christu, chi cosa merita «cui scandalizirà unu di li pichotti». || Cfr. Regula Sancti Benedicti, XXXI, p. 198: «memor divini eloquii quid mereatur qui scandalizaverit unum de pusillis».
[6] RegulaBenXVIB - Regula di santu Benedittu abbati, CAP. 39, pag. 91.24: Li pichotti di minuri etati non mangiranu quantu li grandi, ma mancu di li mayuri, servata in ogni cosa la scarsizza. || Cfr. Regula Sancti Benedicti, XXXIX, p. 210: «Pueris vero minore aetate non eadem servetur quantitas, sed minor quam maioribus, servata in omnibus parcitate».
[7] RegulaBenXVIB - Regula di santu Benedittu abbati, CAP. 63, pag. 111.9: Li pichotti sianu in ogni cosa da tutti amaistrati. Li iuvini hayanu di honorari a li soi priuri; e li priuri voglanu beni a li iuvini. || Cfr. Regula Sancti Benedicti, LXIII, p. 252: «pueris per omnia ab omnibus disciplina conservata. Iuniores igitur priores suos honorent, priores minores suos diligant».
[8] RegulaBenXVIB - Regula di santu Benedittu abbati, CAP. 63, pag. 111.26: Li pichotti oi iuvinetti, cussì in l'oratoriu, comu a la tavula, hayanu li soi ordini e stayanu cum bona creanza; fori et in qualsivogla altru locu stayanu cum bona creanza et hayanu lu so guardianu fin a tantu chi pervegnanu ad intelligibili etati. || Cfr. Regula Sancti Benedicti, LXIII, p. 254: «Pueri parvi vel adulescentes in oratorio vel ad mensas cum disciplina ordines suos consequantur».
[9] RegulaBenXVIB - Regula di santu Benedittu abbati, CAP. 70, pag. 117.11: Li pichotti fin a li quindichi anni sianu diligentimenti amaistrati e guardati da tutti, e quistu con ogni misura e raxuni. || Cfr. Regula Sancti Benedicti, LXX, p. 266: «Infantum vero usque quindecim annorum aetates disciplinae diligentia ab omnibus et custodia sit...».
[1] RaxunamentuXVIR - Raxunamentu di l'abbati Moises, 13.23, pag. 96.18: Et accostandusi ad issu, li dissi: 'Undi vai cussì a l'imprexa? Chi causa ti havi fattu dimenticari la tua senili et antiqua gravitati? Chi cosa t'inquieta e costringi a curriri cussì instabilimenti, a modu di pichottu?'. || Cfr. Cassiano, Conlatio II. De discretione, XIII, p. 55: «inquit, properas aut quaenam te causae senilis illius gravitatis oblitum ita pueriliter inquietant ac mobiliter cursitare conpellunt?».
[1] InventarioPaternoXVIA - Inventario di A. Paternò, LII, pag. 79.13: unu mulu pichoctu bayu, chi servi a la barda, a la sella et a lu gintimulu; unu mulu grandi bayu scuru, chi servi a la barda et a la sella... || In opp. a grandi.
[2] F Basaldella/2024 (II, 1) - 1539 Inventario, pag. 195: item una casamula pichocta, la quali è in putiri di ditto Joanni Zarb alias Saymat...